Kung nahinumdom pa kamo niadtong huyang pa ang atong panuigon sa kabatan-on, wa pay buot, ug ang lingaw lamang mao ang pagduwaduwa, may daghan kitang gikahadlokan, usa niana mao ang Tirong. Ambot niabot ba ning Tirong sa inyoha o nakadungog ba kamo niiini niadtong bata pa mo. Basta ako usa kini sa akong gikahadlokan. Ang Tirong.

Giingon nga anaay sakyanang itom nga mukalit lang og hunong asa gani tua ang gagmay'ng bata magduwa ug diha-diha dayon kidnapon ang bata ug ilawog ngadto sa Tirong.

Matud pa sa ilang estorya nga manakop ang mga kidnaper ug ilawog kini sa Tirong diin ang kinaon niini mao ang bata. Wala usab nila ihulagway pag-ayo kung unsa ang hitsura niini,o kung usa ba kini ka mananap, o usa ba ka panuway. Basta kay mangaon og bata unya kami nalang say nihatag ug hulagway sa among hunahuna.

May nag-ingon usab nga dinhay nag-inusarang bata, unya gihunongan sa sakyanang itom. Gitagaan kini og lollipop og mga candy. Gidawat usab sa bata unya gitagaan kinig daghan samtang gipasulod sa sakyanan, ug wa na igkita sa ginikanan ang bata.

Paboritong hunungan sa sakyanan ang mga batang way kuyog nga ginikanan, ilabi na kung kini mag-inusara. Mao nga kami sauna magtago ra intawon sa balay. Ug usahay man gani nadamgo ko nga inanay akong gikaon sa Tirong. Ang uban, mahadlok na intawon mangiskoyla.

Kadtong panahona diha sa mga 1980's maoy panahon sa pagpanglupig, giyera ug nagtuo ako nga gihimo kini sa mga ginikanan nga kahimanan arun mahadlok ang mga bata nga di na mugawas sa balay kay basin unya ug mapiksan sa saag nga bala, o makahinagbo ba hinuon ug rebelde.

Mga ginikanan, ang Tirong maoy nahimo namong makapanglimbawot nga kahadlok, makalilisang nga damgo, ug mapait nga kahimtang sa kinabuhi nga dili unta angay namong matagamtaman. Karon, pangutan-on ko kamo, tinuod ba kining Tirong? Kay kung dili man gani kini tinuod andama ang inyong pagmahay sa mga sukmat sa mga hagawhaw sa mga nagbakho ug nagdangoyngoy nga kabataan nga napreso ilawom intawon sa nagkurog nga mahadlokong tawo.

Alang kanako wala makatabang ang Tirong sa akong pagkabata.
Apan sa dihang gisuhid ko ang internet kalabot niini nakita ko ang makapakugang nga kamatuoran.
1. Bata Gilapwaan.
2. Gihulga nga kan-on ang ilang mga anak.